Od dłuższego już czasu obserwuje się (na całym świecie) zainteresowanie roślinami o właściwościach  leczniczych - ziołami.

         Ich renesans nie wynika bynajmniej z braku leków (na rynku farmaceutycznym), ale ze skutków ich stosowania. Zioła mają mniejsze, potencjalne "możliwości" szkodzenia naszemu organizmowi. Bywa, że często łagodzą niekorzystne oddziaływanie leków chemicznych używanych w lecznictwie. Są bogatym źródłem witamin i mikroelementów, mają ogromne znaczenie w procesach odpornościowych. Ich stosowanie nie powinno wynikać z mody, lecz ze świadomego działania, które powinno uwzględniać zarówno wskazania jak i zagrożenia ? w przeciwnym razie mogą również szkodzić.

          Wie o tym doskonale dr Małgorzata Krawczyk, autorka książki "Zioła dla zdrowia, smaku i urody" ? pasjonatka ziół, naturalnego lecznictwa i kosmetyki, absolwentka studiów podyplomowych w zakresie uprawy i przetwarzania ziół. Prowadzi też warsztaty zielarskie, mydlarskie i kosmetyczne oraz bloga ziołowawyspa.pl. W pewnym czasie ze względów zdrowotnych zrezygnowała z wykonywania zawodu nauczyciela i przeniosła się na łono natury, w Beskid Wyspowy.

           Z tą właśnie autorką książki o ziołach spotkaliśmy się 5 listopada 2019 roku by wysłuchać pasjonujących opowieści o uprawie, zbieraniu i nauce przetwarzania (zamykaniu mocy ziół w oleju, winie, occie, alkoholu) tych roślin i stosowaniu ich w życiu człowieka.

           Zainteresowanych powrotem do tradycyjnych metod leczenia jest z roku na rok coraz więcej. Jesteśmy bardziej świadomi, szukamy alternatyw odwołując się do tego, co naturalne, a znane od wieków.

            Wg Małgorzaty Kaczmarczyk chcąc np. pozbyć się bólów kręgosłupa, czy też cierpienia powodowanego reumatoidalnym zapaleniem stawów,  możemy skorzystać z różnego rodzaju mikstur, maści i  kremów robionych na  bazie żywokostu i dziurawca, które oprócz działania przeciwbólowego regenerują tkankę kostną.

Co robić, kiedy bolący kręgosłup, rwący ból w stawach nie pozwala na codzienne normalne funkcjonowanie: siedzenie, chodzenie, wykonywanie prostych domowych obowiązków, a nawet spokojne spanie?

            Masować, rozgrzewać bolące miejsca, a potem smarować właśnie ekstraktami z przetworzonego korzenia żywokostu czy też kwiatostanu dziurawca. Nie można, bowiem cierpieć i żyć w ciągłym stresie. Należy walczyć o siebie, o stan swojego zdrowia. Obok żywokostu i dziurawca - ulubionych, magicznych wręcz wg M. Kaczmarczyk ziół,  nie bez znaczenia są też inne: korzeń mydlnicy, babka lekarska, krwawnik, topola, żyworódka, żywica sosnowa, które odpowiednio spreparowane przynoszą nam ulgę w bólu.

            Zbieranie ziół wymaga od nas ich znajomości. Zbierając wybieramy wyłącznie rośliny zdrowe, suche, rosnące z dala od zakładów przemysłowych i dróg. Zarówno na stanowiskach naturalnych, jak i na plantacjach, a także na działkach zbieramy tylko określone części rośliny.

             Z części podziemnych - bulwy, cebule, kłącza i korzenie, a z części naziemnych - korę, kwiaty, liście, nasiona, owoce, pączki. Poszczególne rośliny zbieramy w określonych miesiącach i porach dnia, gdyż jest to ważne. Przetwarzając musimy wiedzieć, co chcemy uzyskać, z czego, w jakim czasie i w jakim celu. Wymaga to długich lat praktyki. W stanie świeżym można robić z ziół okłady, wyciskając z nich soki. Suszone stosuje się jako napary, odwary, okłady (na rany, oparzenia, poparzenia, blizny), kąpiele, inhalacje, wyciągi itp. Zioła stosujemy też wewnętrznie, jako mieszanki na różnego rodzaju dolegliwości wewnętrzne, ale wiedza na ten temat jest niezbędna.

           Na zakończenie fascynującego przekazu wiadomości na temat ziół, dr M. Kaczmarczyk zwróciła jeszcze uwagę na skarbnicę witaminy C - różę, na jej właściwości ściągające, moczopędne i żółciopędne, pomocnicze w chorobach infekcyjnych, stanach zapalnych przewodu pokarmowego, wspominając też o wartościach smakowych w robionych z niej dżemach, konfiturach, sokach.

           Wiedza, z jaką podzieliła się z nami pani Kaczmarczyk to wiadomości czysto praktyczne, sprawdzone przepisy na leki, maści, kremy, kosmetyki, nalewki, mikstury, również potrawy. To uporządkowana doświadczeniem pasja pozwalająca na życie zgodne z naturą. Autorka "Ziół dla zdrowia, smaku i urody" przybliżyła w ten sposób otaczający nas, prosty świat ziół znanych z ludowej tradycji, na jakiś czas zapomniany, a teraz ożywiony, przeżywający renesans.

           Bardzo za to dziękujemy!

                                                                                                                                                                  Elżbieta Noszkiewicz

      W dniu 22 października mieliśmy okazję gościć historyka sztuki, p. dr Magdalenę Łanuszka. Wykład poświęcony był fałszerzom dzieł sztuki.

          Fałszerstwo, to najprościej ujmując, podpisywanie nieswojego dzieła sygnaturą oryginalną. Należy tu dodać, że wielcy twórcy, tacy jak Rubens mieli "fabryki obrazów" z powodu ich wielkiej popularności. Tak więc zatrudniali po kilkunastu a nawet kilkudziesięciu czeladników, którzy kopiowali ich dzieła, ale podpisywał mistrz.

Trzeba tu rozróżnić 3 kategorie:

- autor: sam tworzył i podpisywał swoje dzieło

- warsztat: jego pracownik wykonywał a autor podpisywał

- naśladowca: ktoś naśladujący mistrza (autora) i podpisujący się własnym nazwiskiem

          Jak się okazuje, fałszerstwo dzieł sztuki to proceder trwający od wieków po dzień dzisiejszy. Dotyczy to nie tylko malarstwa, chociaż w większości przypadków, ale również rzeźby w kamieniu, drewnie i glinie. Obrazy znanych malarzy, takich jak Rembrandt, Rubens, Durer, Ernst, Vermeer, Picasso, Pollock były ulubionymi obiektami zainteresowania fałszerzy. Udowodnienie fałszerstwa nie jest łatwe, wymaga bardzo dużo badań i analiz: płótna, stosowanych farb i przyborów malarskich, składów chemicznych farb i przyporządkowania do epoki, w której powstało dzieło. Niektórzy fałszerze (np. Han van Meegeren) wykonywali spękania płótna zwane krakelurami, aby uczynić dzieło bardziej autentycznym.

        Do najbardziej znanych fałszerzy należą: Han van Megeeren, John Myat, Geert van Jansen, Wolfgang Beltracchi i  Giuliano Ruffini. Beltracchi zarobił na sprzedaży falsyfikatów ok. 45 mln $ i twierdzi, że na rynku sztuki jest ok. 300 obrazów jego ręki. Za udowodnione fałszerstwa trafił do więzienia na 6 lat i musi zwrócić miliony dolarów ludziom, którzy kupili jego obrazy. Dzięki rozgłosowi jego obrazy stały się poszukiwane i nie musi fałszować innych. Twierdzi jednak, że potrafi skopiować każdego artystę.

       Z kolei Ruffini uchodzi za najgenialniejszego fałszerza XXI wieku. Jego prace były tak wiarygodne, że eksperci sztuki podpisywali się bez szczególnych analiz pod dziełami sfałszowanymi przez niego, a dzieła te sprzedawały za miliony dolarów największe galerie świata, jak np. Sotheby^,s . Obecnie trwają procesy wytoczone przez poszkodowanych, ale rezultat jest nieznany. Prawdą jest, że większości fałszerzy udowodniono oszustwo.

      Wykład z bogatą kolekcją slajdów był bardzo interesujący. 

                                                                                                                                                                                        Kazimiera Filipowska

      Piętnastego października 2019 roku na dłużej zostanie nam w pamięci, a to za sprawą pięknej pogody, która o tej porze roku rzadko bywa, tak obfitująca w czyste powietrze i piękne słońce, ale głównie zapamiętamy pieszą wycieczkę na Suchą Polanę i Kudłacze, na którą udaliśmy się w ten jesienny dzień. 

     Pierwsza część naszej wędrówki okazała się łatwa do przebycia. Był to raczej spacer szeroką drogą głównie pośród pięknych smukłych jodeł wznoszących się ku niebu. Bez większych trudności dotarliśmy do celu, którym była Sucha Polana.

   Geograficznie jest to przełęcz między szczytami Łysiny i Kamiennika Południowego, ale Sucha Polana to także miejsce historyczne. W czasie II wojny światowej często odbywały się na polanie przeglądy licznych w tym rejonie oddziałów partyzanckich. W 2002 roku na polanie uroczyście odsłonięto duży głaz z  pamiątkową tablicą oraz krzyż. Do tej pory w drugą sobotę września w rocznicę bitwy o Most Glichowski odbywa się tutaj  uroczysta msza św. z pocztami sztandarowymi. Ale na polanie jest też miejsce dla turystów w postaci wiaty oraz terenu wyznaczonego na ognisko, z czego chętnie skorzystaliśmy i my. Kiełbasa upieczona własnoręcznie na ognisku smakowała wybornie.

    Po dłuższym wypoczynku zdecydowaliśmy się pójść na Kudłacze gdzie znajduje się Schronisko PTTK. Trasa nie była już tak łatwa jak dotychczas ale trudy wędrówki rekompensowały nam przepiękne widoki. Złota polska jesień w postaci żółtych oraz pomarańczowych liści, które spadając z drzew szeleściły nam pod nogami po prostu nas urzekła. Widoczne w oddali wzgórza Kamiennika ukazywały się nam we wszystkich  kolorach  jesieni. W niedługim czasie dotarliśmy do schroniska gdzie można było pokrzepić się kawą, herbatą lub zimnymi napojami. W przyjemnym otoczeniu spędziliśmy trochę czasu. Została nam już tylko droga powrotna do domu.

   Pan kierowca wybrał trasę powrotną wzdłuż Jeziora Dobczyckiego żeby w dalszym ciągu można było podziwiać piękne widoki.

To prawda, że blisko też jest pięknie.

                                                                                                                                                                                          Stanisława Błaszak

       W dniu 11 października 30-osobowa grupa naszych słuchaczy uczestniczyła w rejsie statkiem po Zalewie Dobczyckim. Naszym przewodnikiem był p. Tadeusz Żaba - dyrektor techniczny MPWiK w Krakowie. Wielu z nas płynęło po zalewie po raz pierwszy. Rejsy te organizowane są w weekendy od 5 lat. 

       Podczas rejsu poznaliśmy historię powstania zbiornika i mogliśmy obserwować jego zróżnicowane brzegi, roślinność wokół i ptactwo wodne żyjące wokół zbiornika. Płynąc po zalewie, podziwialiśmy ruiny zamku w Dobczycach z XIV wieku, jak również zaporę, która zatrzymuje wodę i umożliwia działanie elektrowni wodnej.

       Zbiornik wodny na rzece Rabie i jej dopływach powstał w 1986 roku, ale decyzja o budowie zapadła w 1970 roku. To było duże przedsięwzięcie, gdyż wymagało wysiedleń wielu domów, wybranie ziemi z dna zbiornika i przygotowania go do napełnienia. Zbiornik ma powierzchnię 10,7 km² i pojemność 127 mln m³ . Leży na terenie 3 gmin: Dobczyc, Myślenic i Sieprawia. Jest zarybiony, ale nie wolno prywatnie z niego odławiać ryb. Zajmuje się tym powołana do tego celu specjalna jednostka.

       Zalew Dobczycki jest rezerwuarem wody pitnej dla Krakowa (55%) i okolicznych gmin. Woda jest bardzo dobrej jakości, ale do wodociągów jest uzdatniana i całodobowo badana. Zbiornik pełni także funkcję przeciwpowodziową. Jego głębokość wynosi od 7 do 28 metrów. 

       Podczas rejsu widzieliśmy żerujące kormorany, ale wiemy też, że zbiornik jest siedliskiem wielu ptaków wodnych i przybrzeżnych, które przebywają tu czasowo. Niektóre z nich, jak łabędzie bywają w okresie zimowym. 

        Rejs statkiem był dla nas ciekawym i pouczającym przeżyciem, bo uświadomił nam znaczenie wody dla życia i konieczność jej oszczędzania.                              

                                                                                                                                                                             Anna Płachta

Widoczne ze statku:

        ...fragment muru obronnego                  ...zamek z czasów Kazimierza Wielkiego                          ...korona zapory.

     W dniu 8.10. br. o godzinie 17⁰⁰  w Regionalnym Centrum Oświatowo-Sportowym rozpoczęła się uroczysta inauguracja siódmego roku akademickiego na dobczyckim UTW.

Zebranych licznie słuchaczy i zaproszonych gości powitała prezes Stanisława Błaszak. Głos zabrał prof. Kazimierz Wiech, nasz opiekun naukowy i przyjaciel, który złożył serdeczne życzenia, podsumowując je słowami ?cenię sobie to, że trwacie?.

Następnie głos zabrali dyr. Miejskiej Biblioteki Publicznej  Paweł Piwowarczyk i dyr. MGOKiS Andrzej Topa, oraz założycielka i długoletnia prezes UTW Stanisława Błaut. Odczytany został list od nieobecnego na uroczystości burmistrza  Dobczyc Tomasza Susia.

Wykład inauguracyjny został poprzedzony występem dzieci i nauczycieli ze Szkoły Muzycznej w Dobczycach.

Wykład pt ?Problemy amerykańskich miast na pustyni? wygłosiła prof. dr hab. Hanna Grabowska-Pałecka z Politechniki Krakowskiej. Wystąpienie zostało przygotowane na podstawie pracy doktorskiej z 2015 r. dr inż. Ewy Grabowski i dotyczył problemów miast Phoenix (stan Arizona) i Las Vegas (stan Newada).

Punktem wyjścia pracy był tzw. rozwój zrównoważony, który głosi, iż potrzeby obecnego pokolenia mogą być zaspokajane bez ujmy dla przyszłych pokoleń.

Obydwa miasta leżą na pustyni, gdzie mamy do czynienia z dużą powierzchnią pozbawioną szaty roślinnej i ekstremalnymi warunkami klimatycznymi (burze piaskowe, powodzie w okresie monsunów, wysokie temperatury, wilgotność).

Na pustyniach zawsze żyli ludzie (plemiona indiańskie), kiedy jednak rozwój zrównoważony został zachwiany, miasta pustoszały, cywilizacje upadały.

Phoenix i Las Vegas powstały  na początku XIX w i rozwijały się niezwykle dynamicznie. Przyczynami był niski koszt ziemi, rozwój ośrodków przemysłowych, rozwój technologiczny i komunikacyjny. Stworzono warunki zarówno dla rolnictwa i przemysłu jak i dla mieszkańców. Bezkrytyczne przenoszenie układów urbanistycznych i stylu życia ze wschodniego wybrzeża na pustynie okazało się błędem. Rozwój takich metropolii to problem wody i energii. Prelegentka zwróciła uwagę na tzw. ?rozlewanie się miasta?, które wymaga ogromnych ilości wody i energii. Phoenix znalazło się na 3 miejscu listy 10 miast USA, w którym zabraknie wody w najbliższej dekadzie.

Idealne miasto na pustyni to Masdar City, miasto-eksperyment w Zjednoczonych Emiratach.

W obliczu obecnych zagrożeń klimatycznych i ekologicznych, ludzie muszą zacząć myśleć o rozwoju zrównoważonym i stosowaniu energooszczędnych rozwiązań technologicznych.

Po wykładzie  Anna Płachta - sekretarz UTW, zapoznała słuchaczy z organizacją roku akademickiego, tematyką wykładów i zajęć  w I semestrze.

Po zakończeniu części oficjalnej słuchacze udali się na spotkanie integracyjne przy kawie, herbacie i przepysznych ciastach.

                                                                                                                                                                                                         Józefa Antos-Malara

Fot.Dobczycki Portal Informacyjny