23 stycznia gościliśmy z wykładem dr Wandę Matras-Mastalerz z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Wykład dotyczący długowieczności oparty został na wynikach badań zebranych w słynnej książce Dana Buettnera ?Niebieskie strefy. 9 lekcji długowieczności od ludzi żyjących najdłużej?. Notka od wydawcy najlepiej wyjaśnia zamierzenia i idee przyświecające powstaniu projektu:

  ?Specjalista od długowieczności Dan Buettner przemierzył cały świat, by porozmawiać ze wszystkimi najstarszymi mieszkańcami naszego globu. Odwiedził ludzi, którzy współtworzą unikalne społeczności Niebieskich Stref. W tych wyjątkowych miejscach połączenie pewnych elementów stylu życia, diety i filozofii pozwala rdzennym mieszkańcom na osiągnięcie nie tylko zdumiewającego wieku, ale także wyjątkowej jakości życia.?

 Gdzie  więc mieszkają światowi matuzalemowie?

 Ostatecznie odkryto pięć lokalizacji spełniających kryteria:

  - Barbagia, górskie tereny Sardynii gdzie jest największe skupisko stulatków płci męskiej;

 - Ikaria, grecka wyspa na Morzu Egejskim z najniższą śmiertelnością ludzi w średnim wieku i najmniejszym odsetkiem cierpiącym na demencję;

  - Półwysep Nicoya na Kostaryce gdzie jest najniższa  na świecie śmiertelność ludzi, głównie mężczyzn, w średnim wieku;

 - Adwentyści Dnia Siódmego z Loma Linda w Kaliforni, którzy żyją średnio o 10 lat dłużej niż przeciętni Amerykanie;

 - Okinawa w Japonii, gdzie mieszka najwięcej kobiet po siedemdziesiątce.  Są to tytułowe niebieskie strefy. Dla wszystkich tych miejsc, mimo zauważalnych różnic kulturowych, religijnych czy  dietetycznych wspólne jest dziewięć reguł, których przestrzeganie zapewnia długowieczność.

 Oto one:

  1) Dawka naturalnego ruchu. Stulatkowie nie ćwiczą na siłowniach i nie biegają maratonów, ale ich styl życia i otoczenie wymuszają stałą dawkę ruchu. Jest to ukształtowanie terenu /górzyste, pagórkowate/wykonywanie prac fizycznych/uprawianie ogródka, poruszanie się po domu, opieka nad dziećmi/. Zwraca uwagę regularna aktywność fizyczna o małej intensywności.

 2) Ograniczanie liczby kalorii. W strefach niebieskich nikt nie jest ?na diecie?. Wszyscy tradycyjnie jedzą zdrowo .Spożywają sporo roślin  strączkowych, unikają mięsa. Zalecenia aby jeść więcej warzyw, owoców, orzechów, ryb, produktów prostych/ nie przetworzonych/, bez konserwantów  nie są bezzasadne. Okinawa jest domem najdłużej żyjących kobiet na świecie. Podstawowe produkty spożywcze takie jak słodkie ziemniaki/bataty/, soja, bielica, kurkuma i goja/gorzki melon/ utrzymują ich w zdrowym i długim życiu. Badania łączą dłuższą żywotność mieszkańców greckiej Ikarii z tradycyjną dietą śródziemnomorską, która jest obfita w warzywa i zdrowe tłuszcze oraz zawiera mniejsze ilości produktów mlecznych i mięsnych.

 3) Myślenie i koncentracja. Uczenie się czegoś nowego powoduje powstawanie nowych połączeń między neuronami. Nauka języków obcych czy nowych umiejętności jest najlepszą szczepionką na demencję.

 4) Poczucie celu własnego istnienia przelicza się na 7 lat życia. Autor książki Dan Buettner wspomina, że nie spotkał stulatka, który byłby zrzędą. Każdy odnalazł swoje miejsce w świecie. Dla jednego było to obserwowanie dorastających wnuków, dla innego hobby.

 5) Stworzenie sobie cichego azylu, miejsca i sposobu na rozładowanie napięcia. I tak okinawianie poświęcają kilka chwil dziennie na wspominanie przodków, Adwentyści się modlą, a ikarianie udają się na popołudniową drzemkę.

 6) Bycie członkiem wspólnoty. Spotykanie się przedłuża życie o ok. 4 lata. Spośród 263 stulatków, z którymi autor rozmawiał, zaledwie pięciu nie należało do żadnej wspólnoty religijnej. Wyznanie  nie ma tu znaczenia. Uczestniczenie w życiu lokalnych społeczności, działanie na rzecz innych, daje poczucie  bycia ?potrzebnym?.

 7) Właściwe otoczenie. Miej kogoś bliskiego nie tylko z rodziny. Stulatkowie otaczali się przyjaciółmi, którzy wspierali ich prozdrowotne zachowania. Prawdą jest, że ?kto z kim przestaje, takim się staje?.

 8) Własne rytuały. Pielęgnuj stałe, ulubione zachowania dające poczucie stałości i bezpieczeństwa.

  9) Towarzystwo innych. Otaczaj się ludźmi, których lubisz i daj się lubić. Częściej się uśmiechaj, śmiech bowiem udrażnia połączenia między synapsami.

   Pani doktor wspomniała również o tym, jak bardzo zdrowie psychiczne wpływa na odporność organizmu. Jako ciekawostkę pokazała tzw. drzewo nastrojów Pipa Wilsona. Wybieramy postać, z którą się najbardziej identyfikujemy. W ten sposób możemy określić jaki jest nasz stan  emocjonalny i jakie miejsce zajmujemy w społeczeństwie.

    Jeśli zatem wygraliśmy los na loterii genetycznej określany na 20% to reszta od nas zależy. Dodam również, że spełniamy istotne /wymienione wyżej/ warunki - należymy do wspólnoty, uczęszczamy systematycznie  na zajęcia, uczymy się nowych rzeczy.              Jeszcze tylko uśmiech!!!

    Pani dr Wanda Matras-Mastalerz                   Autor książki Dan Buettner                               Drzewo Pipa Wilsona

                                                                                                                                                                                         Stanisława Błaut